Araba Hangi Durumlarda Tekleme Yapar?
Kullanılmış Araba Piyasası, Limon Problemi
1970 yılında Amerikalı iktisatçı George Akerlof yazmış olduğu Limon Piyasası (The Market for “Lemons”: Quality, Uncertainity, and the Market Mechanism) başlıklı ünlü makalesinde anlatıyor. Kullanılmış araba piyasasından yola çıkarak ters seçim sorununun piyasaların çalışmasına nasıl engel olduğu açıklanıyor. ABD’de kullanılmış sorunlu otomobillerin limon olarak bilinmesi nedeniyle problem, limon olarak adlandırılmış.
Amerika’da kullanılmış araba piyasasında çok kullanılmış, motoru kötü durumda olan, kazaya karışmış kötü durumda olan sorunlu arabalara “limon” deniyor. İyi kullanılmış sorunsuz arabalar ise “şeftali” deniyor. Limon problemi ile anlatılmak istenen kullanılmış araba piyasasında sorunlu araçlara rastlama oranı yüksek olması veya piyasadaki arabaların çoğunun “limon” olması piyasayı limon piyasası haline getiriyor.
4 Tür Otomobil
George Akerlof’a göre piyasada 4 tür otomobil olduğunu varsaymıştır. Bunlar: yeni arabalar, kullanılmış olanlar, iyiler ve limonlar.
Kullanılmış araba piyasasının nasıl limon piyasası haline dönüşeceğini basit bir şekilde anlatmak gerekecek olursa. Elinizde iki adet aynı model, aynı özelliklere sahip kullanılmış araba olduğunu düşünelim. Araçlar arasındaki tek fark ise araçlarda biri kötü kullanılmış durumda. Diğerinde ise hiç bir problemi olmayan bir araç diyelim. İki aracı da satmak istiyorsunuz. İyi kullanılmış arabayı 30.000 liraya, kötü kullanılmış arabayı ise 10.000 liraya satmayı düşünüyorsunuz. Arabayı almaya gelen müşteri arabanın iyi durumda mı (şeftali mi) yoksa kötü durumda mı (limon mu) olduğunu anlamak olası değildir.
Porsche’nin Elektrikli Van Konsepti Vision Renndienst
Yani araba hakkında detaylı bilgiye sadece araba satıcı sahiptir. Alıcılar iyi ve kötü arabaları ayırt edemedikleri için piyasada kullanılmış araba fiyatının ortalama olarak 20.000 olduğunu düşünecek olursak. Kötü kullanılmış araba (limon) satıcısı açısından ise ortalama fiyat arabanın gerçek değerinin üzerinde olduğu için kötü kullanılmış araba sahipleri arabalarını satmaya istekli olacaklardır. Ancak iyi kullanılmış araba sahibi arabasının gerçek değerinin 30.000 lira iken ortalama araç fiyatının 20.000 lira olması nedeniyle iyi kullanılmış araç sahibi arabasını satmak istemeyecektir.
Kullanılmış Araba Piyasası – Limon Problemi
Sonuç olarak iyi araba ile kötü arabayı ayırt edecek bilgiye sahip değilsek, bu durumda kullanılmış araba piyasasında sadece kötü kullanılmış arabalar satılacak ve piyasa “limon” piyasası haline gelecektir.